Donald Trump krenohet me qasjen e tij të paparashikueshme dhe transaksionale ndaj jetës. Këto janë taktika që mund të funksionojnë mirë në biznesin e pasurive të paluajtshme ose në një ristrukturim borxhi. Por kur bëhet fjalë për politikën ndërkombëtare, transaksionalizmi i Trump ka të ngjarë të jetë shumë i kushtueshëm për vetë SHBA-në, si dhe për stabilitetin global.
Një nga avantazhet e mëdha që SHBA ka ndaj Kinës ose Rusisë është se ka një rrjet global aleatesh, të krijuar në afat të gjatë. Vende si Japonia, Gjermania, Australia, Kanadaja dhe Britania kanë pasur shpesh dyshime për mençurinë e politikave të veçanta të SHBA-së. Por ata kanë ngelur me Amerikën sepse besonin, në rastin e fundit, se aleancat e tyre bazoheshin në një themel të fortë interesash dhe vlerash të përbashkëta.
Lufta tarifore e nisur nga SHBA – e kombinuar me gjuhën shpesh armiqësore të administratës Trump – e ka tronditur këtë besim deri në palcë. Mark Carney, kryeministri i ri i Kanadasë, thotë se SHBA-ja “nuk është më një partner i besueshëm”. Friedrich Merz , kancelari i ardhshëm i Gjermanisë, i ka bërë thirrje Evropës që të “arrij pavarësinë” nga Amerika. Anthony Albanese, kryeministri australian, thotë se tarifat e administratës Trump ndaj Australisë “nuk janë akt i një miku”.
Shtëpia e Bardhë mund të jetë e prirur t’i hedhë poshtë këto lloj deklaratash si emocione boshe. Dhe është e vërtetë që shumë qeveri, të goditura nga tarifat, tani mund të përpiqen të bëjnë një marrëveshje me Trump për të provuar dhe zbutur dëmin në ekonomitë e tyre. Por ata gjithashtu ka të ngjarë të bëjnë rregullime afatgjata në politikat e tyre – duke synuar të zvogëlojnë cenueshmërinë e tyre ndaj ngacmimit amerikan. Kjo, me kalimin e kohës, do të ketë pasoja afatgjata për pasurinë dhe fuqinë e vetë Amerikës.
Ka implikime ekonomike dhe strategjike. Një ndikim i dukshëm mund të jetë në shitjet e armëve amerikane. Me kërcënimin e SHBA-së për Grenlandën, territorin e Danimarkës, një aleat i NATO-s, përpjekjet për të “blerë armë evropiane” po rriten brenda BE-së. Një nga arsyetimet e paraqitura nga Trump për axhendën e tij proteksioniste është nevoja për të riindustrializuar Amerikën. Por do të ishte një investitor i huaj i guximshëm që angazhohet për një investim afatgjatë në SHBA, kur politikat tarifore ndryshojnë shpesh dhe kur çdo rritje e mbështetjes nga Amerika mund të shihet si një levë potenciale për t’u shfrytëzuar.
Pastaj është kostoja gjeopolitike e gatishmërisë së Trump për të rrethuar aleatët e tij. Enturazhi i presidentit duket se beson se Amerika ka pak aksione strategjike në të ardhmen e Evropës, kështu që ata mund të mos e kenë problem të humbasin besimin e aleatëve të tyre transatlantikë.
Administrata Trump, megjithatë, duket se është shumë e përkushtuar për të frenuar fuqinë kineze në Indo-Paqësorin. Administrata Biden, e cila ndau atë angazhim, bëri një punë të mirë në ndërtimin e rrjetit të aleancave dhe miqve të Amerikës në rajone. Por, tarifat e Trump janë një goditje e fortë për aleatët më të rëndësishëm të Amerikës në Azinë verilindore – Japoninë dhe Korenë e Jugut. Shigeru Ishiba, kryeministri i Japonisë, i ka quajtur tarifat e Trump një “krizë kombëtare” dhe thirri bisedime urgjente ndërpartiake.
Si Japonia, Koreja e Jugut dhe Australia janë përgatitur të punojnë me SHBA-në për të kontrolluar dhe menaxhuar fuqinë kineze, sepse ata besonin se, në rastin e fundit, SHBA-të do të luftonin për t’i mbrojtur ato. Por veprimet transaksionale, të paparashikueshme dhe gjithnjë e më armiqësore të Trump po e shkatërrojnë këtë besim . Sistemi i aleancës së Amerikës gjithashtu tani do të jetë nën një tendosje të madhe – në dobi të Kinës.
Presidenti amerikan ka ndryshuar thellësisht partinë republikane dhe imazhin e vetë Amerikës. Brenda pak ditësh ai ka zhbërë marrëdhëniet e besuara globale që u deshën dekada për t’u ndërtuar. Detyra për të ringjallur një besim të tillë, edhe pasi Trump të mos jetë më në detyrë, do të jetë gjigante – nëse është fare e mundur.
