Presidenti i Serbisë Aleksandar Vuçiç tha më 12 janar se Serbia është e etur për të pritur një takim midis presidentit të zgjedhur të SHBA-së, Donald Trump dhe presidentit rus Vladimir Putin, duke përmendur neutralitetin e vendit si një avantazh kyç për bisedimet e mundshme të paqes.
Komentet e liderit serb vijnë pasi Trump njoftoi më 9 janar se planet për një takim me Putinin ishin në në fuqi, megjithëse nuk ka pasur detaje specifike. Zvicra ka paraqitur një propozim të ngjashëm për të pritur bisedimet, por ka pengesa praktike për mbajtjen e bisedimeve në secilin vend, duke çuar në spekulime se të dy udhëheqësit mund të takohen në një vend tjetër jashtë Evropës.
Në një intervistë me transmetuesin shtetëror RTS , Vuçiç tha se Serbia mund të garantojë siguri të plotë për të dy liderët dhe theksoi se pavarësia e Beogradit nga aleancat ushtarake e bëri atë një vend ideal. Serbia nuk është anëtare e NATO-s apo e ndonjë blloku tjetër ushtarak, duke e pozicionuar atë si terren neutral për bisedimet e profilit të lartë.
Vuçiç vuri në dukje pozicionin unik të Serbisë në kontekstin e marrëdhënieve SHBA-Rusi, duke shpjeguar se Trump kishte gëzuar nivelin më të lartë të mbështetjes në Serbi në krahasim me çdo vend tjetër evropian.
“Nuk ka asnjë vend që mund të krahasohet me Serbinë për sa i përket nivelit të mbështetjes për Presidentin Trump. Dhe nga ana tjetër, është një vend ku Presidenti Putin është ende shumë, shumë popullor. Pra, mendoj se është një vend në Tokë që do të ishte jashtëzakonisht i përshtatshëm për të dy.”
Serbia ka mbajtur lidhje të forta me Rusinë, veçanërisht duke kundërshtuar sanksionet e vendosura ndaj Moskës pas pushtimit të Ukrainës. Megjithatë, Vuçiç ka theksuar gjithashtu se Serbia e sheh Ukrainën si një “vend mik” dhe ripohoi se Krimeja dhe Donbasi mbeten territore sovrane të Ukrainës.
Korniza për takimin midis Trump dhe Putin është ende në zhvillim e sipër, me këshilltarin e ardhshëm të Sigurisë Kombëtare të SHBA-së, Mike Waltz, duke treguar se një telefonatë mes dy liderëve ka të ngjarë të ndodhë në javët e ardhshme për të finalizuar detajet.
Zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov pohoi dëshirën politike për një takim të tillë, por vuri në dukje se deri më 13 janar nuk ishin bërë përgatitje të rëndësishme. “Kontakte të tilla janë shumë të nevojshme dhe të këshillueshme”, tha Peskov për RIA Novosti.
Serbia, e cila ndjek identitetin e saj gjeopolitik në rolin e saj si një komb i paangazhuar gjatë Luftës së Ftohtë, po kërkon të përfitojë nga roli i saj historik si një udhëkryq diplomatik.
Gjatë Luftës së Ftohtë, Jugosllavia luajti një rol unik në tejkalimin e ndarjes midis Lindjes dhe Perëndimit si pjesë e lëvizjes së jo-angazhimit. Sot, Serbia e ruan atë trashëgimi duke balancuar marrëdhëniet me fuqitë globale si BE, SHBA, Kina, Turqia dhe Emiratet e Bashkuara Arabe.
Pavarësisht pozicionit të saj relativisht margjinal si një vend pa dalje në det me më pak se 7 milionë banorë, Serbia beson, për të drejtën apo për të gabuar, se mund të ushtrojë ndikim në skenën botërore, njësoj si paraardhësi i saj i Luftës së Ftohtë.
Duke e ofruar veten si një vend neutral për samitin Trump-Putin, Serbia synon të krijojë një rol për vete në diplomacinë ndërkombëtare, duke shfrytëzuar pozicionin e saj unik gjeopolitik dhe trashëgiminë historike si një urë lidhëse midis Lindjes dhe Perëndimit.
Oferta e Vuçiqit i shtohet listës në rritje të vendeve që kanë shprehur interes për të pritur samitin historik, me Zvicrën që po ashtu është paraqitur.
Turqia, e cila tashmë ka vepruar si ndërmjetëse në konfliktin Rusi-Ukrainë, shihet gjithashtu si një vend i mundshëm.
Një sfidë e mundshme për një takim të tillë që do të zhvillohet qoftë në Serbi apo në Zvicër është urdhërarresti i Gjykatës Penale Ndërkombëtare për Putinin, i lëshuar mbi akuzat për përfshirjen e tij në dëbimin e paligjshëm të fëmijëve ukrainas në Rusi.
Megjithatë, ndërsa të dy vendet do të detyroheshin ligjërisht të arrestonin Putinin nëse ai hyn në vend, Nicolas Bideau, kreu i komunikimit për Departamentin e Punëve të Jashtme të Zvicrës, tha, siç citohet nga Euronews, se mund të bëhen përjashtime për negociatat e paqes.
Ndërkohë, Oleg Barabanov, drejtor programi i Valdai International Club, një institut me bazë në Moskë, i tha TASS se bisedimet nuk ka gjasa të zhvillohen në Evropë.
“Sot po flitet shumë për një takim të mundshëm midis Putinit dhe Trump, me propozime të ndryshme që po qarkullojnë. Nëse kjo ndodh, do të ndodhë vetëm pasi Trump të inaugurohet dhe të marrë detyrën. Sa i përket vendit të ngjarjes, janë përmendur shumë opsione”, tha Barabanov, sipas TASS.
“Ashtu siç e shoh unë, nuk do të mbahet në Evropë. Është e qartë se Zvicra mund të përjashtohet. Serbia gjithashtu nuk është një opsion i mirë. Sipas të gjitha gjasave, do të jetë në ndonjë vend të botës në zhvillim. Ndoshta, në periferi të ndonjë forumi ndërkombëtar. Në rastin e Serbisë, përfshihet edhe një aspekt teknik: avioni presidencial rus do të duhet të fluturojë mbi vendet e Bashkimit Evropian. Serbia është joreale vetëm për këtë arsye”.
