Papritur, lufta tregtare e Donald Trump është në fokus shumë më të mprehtë.
Në vend të një luftë në të gjitha frontet kundër Botës, kjo tani duket shumë më tepër si një luftë në territorin e njohur Trumpian: Amerika kundër Kinës.
Trump njoftoi pezullimin 90-ditor i tarifave më të larta të vendosura ndaj dhjetëra vendeve, ndërsa mbetet në fuqi një tarifë universale prej 10%.
Por Kina – e cila dërgon gjithçka nga iPhone-ët tek lodrat e fëmijëve dhe përbën rreth 14% të të gjitha importeve të SHBA-së – i është rezervuar një trajtim shumë më i ashpër me një normë 125%.
Trump tha se rritja ishte për shkak të gatishmërisë së Pekinit për t’u kundërpërgjigjur me taksën e vet prej 84% për mallrat amerikane, një lëvizje që presidenti e përshkroi si një “mungesë respekti”.
Për Trump, kjo ka të bëjë me punët e papërfunduara të mandatit të parë në detyrë.
“Ne nuk patëm kohë për të bërë gjënë e duhur, të cilën po e bëjmë tani,” u tha ai gazetarëve.
Qëllimi nuk është asgjë tjetër veçse përmbysja e një sistemi të krijuar të tregtisë globale të përqendruar në Kinën si fabrika e botës.
Kina prodhon tani 60% të makinave elektrike në botë – një pjesë e madhe e tyre të prodhuara nga markat e saj vendase.
Kina e kishte tejkaluar SHBA-në për t’u bërë tregu më i madh në botë për Rolls Royce, General Motors dhe Volksëagen.
Ndërsa Kina bëhej më e pasur, kështu shkonte teoria, kinezët do të fillonin të kërkonin reforma politike.
Zakonet e tyre të shpenzimeve do të ndihmonin gjithashtu tranzicionin e Kinës në një shoqëri konsumatore.
Por e para nga këto aspirata nuk ndodhi kurrë, me Partinë Komuniste në pushtet të Kinës që vetëm sa forcoi kontrollin e saj mbi pushtetin.
Dhe e dyta nuk ndodhi aq shpejt sa duhet, me Kinën jo vetëm që ende varej nga eksportet, por haptazi planifikonte të bëhej gjithnjë e më dominuese.
Plani i saj famëkeq i politikës – botuar në 2015 dhe i titulluar Made in China 2025 – parashtron një vizion të madh të mbështetur nga shteti për t’u bërë një lider global në një numër sektorësh kryesorë të prodhimit, nga hapësira ajrore tek ndërtimi i anijeve te automjetet elektrike.
Lufta tregtare e mandatit të parë të Trump theu mykun dhe shkatërroi konsensusin. Pasardhësi i tij, Presidenti Joe Biden, mbajti në vend shumë nga tarifat e tij ndaj Kinës.
E megjithatë, edhe pse padyshim i kanë shkaktuar pak dhimbje Kinës, nuk kanë bërë shumë për të ndryshuar modelin ekonomik.
Kina prodhon tani 60% të makinave elektrike në botë – një pjesë e madhe e tyre të prodhuara nga markat e saj vendase – dhe 80% të baterive që i fuqizojnë ato.
Pra, tani Trump është rikthyer, me këtë përshkallëzimin e taksave.
Do të ishte, pa dyshim, tronditja më e madhe që i është dhënë ndonjëherë sistemit të themeluar tregtar global, po të mos ishin të gjitha masat e tjera tarifore që presidenti amerikan ka zbatuar ditët e fundit.
Së pari, nëse Kina e pranon atë ofertë për të negociuar.
Dhe së dyti, duke supozuar se do të ndodhë përfundimisht, nëse Kina është e gatshme të bëjë ato lloj lëshimesh të mëdha që Amerika kërkon, duke përfshirë një rishikim të plotë të modelit të saj ekonomik të drejtuar nga eksporti.
Duke iu përgjigjur atyre, gjëja e parë që duhet thënë është se jemi në një territor krejtësisht të paeksploruar, ndaj duhet të jemi të kujdesshëm ndaj kujtdo që thotë se e di se si ka gjasa të reagojë Pekini.
Por sigurisht që ka arsye për të qenë të kujdesshëm.
Vizioni i Kinës për fuqinë e saj ekonomike, i bazuar në eksporte të forta dhe një treg të brendshëm të mbrojtur fort, tani është i lidhur ngushtë me idenë e saj për përtëritje kombëtare dhe supremacinë e sistemit të saj njëpartiak.
Kontrolli i saj i rreptë mbi sferën e informacionit do të thotë se nuk ka gjasa të heqë barrierat ndaj kompanive amerikane të teknologjisë, për shembull.
Por ka një pyetje të tretë, dhe ajo duhet të përgjigjet nga Amerika.
A beson SHBA ende në tregtinë e lirë? Donald Trump shpesh sugjeron se tarifat janë një gjë e mirë, jo thjesht si një mjet për një qëllim, por si një qëllim në vetvete.
Ai flet për përfitimin e një barriere proteksioniste për Amerikën, në mënyrë që të stimulohen investimet e brendshme, të inkurajohen kompanitë amerikane që t’i kthejnë ato zinxhirë të huaj të furnizimit në shtëpi dhe të rrisin të ardhurat nga taksat.
Dhe nëse Pekini beson se ky është me të vërtetë qëllimi kryesor i tarifave, ai mund të vendosë se nuk ka asgjë për të negociuar.
Në vend që të përkrahin idenë e bashkëpunimit ekonomik, dy superfuqitë më të mëdha në botë mund ta gjejnë veten të bllokuar në një luftë për supremacinë ekonomike.
Nëse ndodh kështu, kjo me të vërtetë do të shënonte një shkatërrim të konsensusit të vjetër dhe një të ardhme shumë të ndryshme, ndoshta shumë të rrezikshme.
