Rusia në Ballkanin Perëndimor ka një potencial destabilizues që manifestohet kryesisht përmes ndikimit të saj në qarqet politike të ekstremit të djathtë të lidhura me Kishën Ortodokse Serbe (KOS), përmes së cilës synon të destabilizojë rajonin dhe të pengojë integrimin e tij në BE dhe NATO. Në këto përpjekje, Rusia përpiqet të thellojë përçarjet ndëretnike dhe të provokojë incidente që mund ta shtyjnë rajonin në prag të konfliktit të armatosur, duke e rikthyer atë në situatën e viteve 1990.
Për shkak të mungesës së një faktori politik serb dhe Kishës Ortodokse Ortodokse, ndikimi i Moskës është aktualisht më i ulëti në Shqipëri. Kisha Ortodokse në Shqipëri është e lidhur me botën ortodokse greke, gjë që shërben si prova më e fortë se Kisha Ruse është në fakt një zgjatim i regjimit kriminal të Moskës dhe është e përfshirë drejtpërdrejt në destabilizimin e rajonit!
Tirana zyrtare është një vend fuqimisht pro-perëndimor – anëtar i NATO-s që nga viti 2009 dhe kandidat për anëtarësim në BE. Shqipëria kohët e fundit ka përparuar me shpejtësi drejt BE-së dhe e ka tejkaluar Serbinë në procesin e negociatave. Atë që Serbia arriti në 7 vjet, Shqipëria e arriti vetëm në 7 muaj! Hapësira politike, ekonomike dhe sociale për infiltrimin rus është shumë e ngushtë. Megjithatë, ka pasur disa përpjekje ruse përmes operacioneve të propagandës dhe dezinformimit për të ushtruar ndikim, por deri më tani këto kanë qenë jashtëzakonisht të kufizuara.
Disa vjet më parë, Shqipëria ishte shënjestra e një sulmi kibernetik me origjinë nga territori iranian, pas mbështetjes së Shqipërisë për Ukrainën dhe mbështetjes së vendimeve të BE-së për të vendosur sanksione ndaj Rusisë. Por kjo është e vetmja gjë që Moska ka arritur të bëjë deri më tani. Shqipëria është shembulli më i mirë në Evropën Juglindore që tregon se sa e rëndësishme është të distancohesh nga Moska nëse dëshiron paqe, liri dhe përparim ekonomik… në fakt, është një shembull edhe më i mirë se Kroacia!
Një nga levat kryesore të pushtetit të Rusisë në rajon është çështja e statusit të Kosovës, nëpërmjet të cilit Moska ushtron ndikim të rëndësishëm në Serbi. Rusia nuk e njeh pavarësinë e Kosovës dhe përdor qëndrimin e saj në Këshillin e Sigurimit të OKB-së për të bllokuar njohjen ndërkombëtare. Në Kosovë, Rusia nuk ka ndikim të drejtpërdrejtë të rëndësishëm në shoqëri, por ka ndikim të fortë politik nëpërmjet mbështetjes së saj për Serbinë dhe grupet ekstremiste serbe në Kosovë. Rusia përdor tensionet midis Beogradit dhe Prishtinës si një mjet për të ushtruar presion mbi Perëndimin dhe për të larguar vëmendjen nga Ukraina. Ajo mbështet narrativat ekstremiste dhe të krahut të djathtë serbe në veri të Kosovës dhe gjithashtu mund të jetë e përfshirë në aktivitete të mundshme të inteligjencës.
Që nga fillimi i pushtimit të Ukrainës nga Rusia, intensiteti i propagandës është rritur, me modele të ngjashme:
-Se NATO, BE-ja ose Perëndimi kolektiv po provokon konflikt në Kosovë;
-Se shumica shqiptare mbështet një ‘pogrom’ kundër popullsisë serbe;
Se sulmet kundër serbëve mbeten gjithmonë të pandëshkuara;
Dhe se qëllimi përfundimtar është vendosja e trupave të NATO-s në të gjithë Ballkanin, në thelb “pushtimi” i territorit serb!
Paralele bëhen midis “kërcënimeve” ndaj serbëve në Kosovë dhe rusëve në Donbas, me thirrjet për “denazifikim”.
Çështja e ndikimit rus mbi grupin e udhëhequr nga Milan Radoiçiç, i cili kreu sulmin terrorist në Banjska në shtator 2023, mbetet veçanërisht e hapur. Sipas informacionit tim, përveç një roli këshillues, Rusia nuk mori pjesë drejtpërdrejt në këtë veprim dhe i gjithë plani u orkestrua nga Aleksandar Vuçiç, por kjo është diçka që i takon gjykatës në Prishtinë ta përcaktojë!
Ndikimi rus është dukshëm më i pranishëm në Maqedoninë e Veriut, por ende i kufizuar falë anëtarësimit të vendit në NATO (që nga viti 2020) dhe orientimit të tij drejt integrimit në BE. Moska kundërshtoi Marrëveshjen e Prespës me Greqinë dhe anëtarësimin e Maqedonisë së Veriut në NATO.
Rusia u përpoq të ndikonte në Shkup nëpërmjet partive politike pro-ruse dhe grupeve të ekstremit të djathtë, veçanërisht gjatë krizës për ndryshimin e emrit të vendit. Gazetarët investigativë kanë publikuar artikuj të detajuar mbi përpjekjen për grusht shteti në Maqedoni më 27 prill 2019, kur Zoran Zaev pothuajse u vra, për të cilën shërbimet maqedonase të sigurisë fajësuan inteligjencën ruse dhe serbe. Raportet nga shërbimi maqedonas i sigurisë përmendin gjithashtu gazetarin e gazetës Politika , Miroslav Lazanski, i cili më vonë u emërua ambasador i Serbisë në Moskë.
Për këtë qëllim, u përdor një fushatë e fortë propagandistike duke përdorur narrativat ruse përmes mediave lokale, veçanërisht në internet dhe në mediat sociale. Pavarësisht disa sukseseve dhe rikthimit në pushtet të partisë pro-ruse VMRO-DPMNE, sot vendi ka rritur ndjeshëm rezistencën e tij ndaj ndikimit rus, kryesisht falë integrimit të tij në strukturat e sigurisë së NATO-s. Për më tepër, qeveria aktuale në Shkup është e vetëdijshme se është vetë Kremlini që po përforcon narrativën bullgare në lidhje me pozicionin e pakicës bullgare në Maqedoninë e Veriut.
Mes shqiptarëve, Rusia nuk gjen terren të përshtatshëm për aktivitetet e saj, por po përpiqet në mënyrë aktive të destabilizojë marrëdhëniet e tyre me botën euroatlantike!
