Prej katër ditësh Izraeli dhe Irani vijojnë sulmet e ndërsjellëta mes tyre, ndërsa secila palë ka kërcënuar me intensifikimin e goditjeve. Kjo është përballja më e madhe direkte mes dy vendeve, e cila nisi të premten me një sulm izraelit në shkallë të gjerë në të gjithë Iranin.
Po çfarë ka ndodhur deri më tani në konfliktin mes Izraelit dhe Iranit?
Izraeli goditi më shumë se 100 objektiva kryesore në Iran të premten, duke përfshirë objekte bërthamore dhe baza raketash, vrau komandantë të lartë ushtarakë dhe shkencëtarë. Imazhet satelitore treguan dëme të konsiderueshme në zonat e centralit bërthamor Natanz, objektit më të rëndësishëm të pasurimit bërthamor të Iranit, por uzina e pasurimit të karburantit dukej se ishte e padëmtuar. Një qendër kërkimore bërthamore në Isfahan u godit gjithashtu.
Midis të vrarëve ishin figura të larta ushtarake, përfshirë shefin e shtabit të forcave të armatosura të Iranit, gjeneral major Mohammad Bagheri dhe komandantin e Korpusit të Gardës Revolucionare Islamike (IRGC), gjeneral Hossein Salami, si dhe të paktën gjashtë shkencëtarë bërthamorë iranianë.
Sulmet izraelite vazhduan gjatë fundjavës dhe deri të hënën, ndërsa Forcat Mbrojtëse të Izraelit (IDF) shënjestruan mbrojtjet ajrore përreth Teheranit dhe pretenduan se kishin fituar kontrollin e qiellit mbi kryeqytet.
Ushtria izraelite tha se kishte goditur “më shumë se 80” objektiva në Teheran që nga e shtuna, duke përfshirë selinë e ministrisë së mbrojtjes dhe lëshuesit e raketave të përdorura për të goditur Izraelin dhe për të mbrojtur Iranin. Ministria iraniane e naftës tha se Izraeli kishte shënjestruar dy depo karburanti në zonën e Teheranit. Irani e ka akuzuar Izraelin për goditjen e zonave civile në Teheran, ndërsa ministria e Shëndetësisë raportoi se sulmet izraelite kishin vrarë 224 persona që nga e premtja.
Irani ka lëshuar disa valë raketash ndaj Izraelit që nga e premtja, me autoritetet izraelite që thonë se të paktën 14 persona janë vrarë dhe 390 janë plagosur. Ekipet e shpëtimit dhe mjekët thanë se një sulm i së shtunës shkatërroi një ndërtesë trekatëshe në qytetin Tamra, duke vrarë 4 gra. Nga sulmet në Bat Yam, pranë Tel Avivit, 6 persona u vranë dhe të paktën 180 u plagosën në vendin e një sulmi. Ky numër pritet të rritet të hënën pasi raketat iraniane goditën Tel Avivin dhe Haifën, me zjarre që u panë të digjnin edhe një termocentral në qytetin verior.
Irani paralajmëroi SHBA-në, Mbretërinë e Bashkuar dhe Francën se bazat dhe anijet e tyre ushtarake do të ishin në shënjestër nëse do të ndihmonin në bllokimin e hakmarrjes iraniane me raketa dhe dronë ndaj sulmit të Izraelit.
Zyrtarët amerikanë u thanë disa mediave se sistemet amerikane të mbrojtjes ajrore dhe një shkatërrues i Marinës ndihmuan Izraelin të rrëzonte disa raketa balistike që po vinin të premten. Mbretëria e Bashkuar po zhvendoste avionë luftarakë dhe asete të tjera ushtarake në Lindjen e Mesme, pasi Kryeministri i Mbretërisë së Bashkuar Keir Starmer refuzoi të përjashtonte mbrojtjen e Izraelit.
Duke justifikuar sulmin, kryeministri i Izraelit, Benjamin Netanyahu, tha se kishte vepruar për të parandaluar një program sekret iranian për të ndërtuar një bombë bërthamore , duke pretenduar se Teherani tashmë kishte kapacitet për të ndërtuar 9 bomba bërthamore.
Bordi i Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike (IAEA) vendosi të enjten se Irani kishte shkelur detyrimet e tij sipas traktatit të mospërhapjes bërthamore duke mos bashkëpunuar plotësisht me inspektimet e IAEA-s dhe për grumbullimin e rreth 400 kg uranium të pasuruar në masë. Vlerësimet e inteligjencës perëndimore deri më tani kanë thënë përgjithësisht se Irani nuk ka marrë vendimin përfundimtar për të ndërtuar një bombë.
Udhëheqësi suprem i Iranit, Ajatollah Ali Khamenei, kërcënoi me “ndëshkime të ashpra” dhe pretendoi se zonat rezidenciale ishin shënjestruar. Raundi i fundit i bisedimeve bërthamore SHBA-Iran, i planifikuar për të dielën, u anulua dhe Teherani thuhet se u tha ndërmjetësve të mundshëm Katarit dhe Omanit se nuk ishte i hapur për të negociuar një armëpushim, ndërsa është nën sulmin izraelit.
Sekretari i shtetit i SHBA-së, Marco Rubio, tha herët të premten se SHBA-të nuk kishin marrë pjesë në sulmin izraelit, të cilin ai e përshkroi si “të njëanshëm”, por më vonë gjatë ditës, presidenti Donald Trump u tha gazetarëve se SHBA-të kishin qenë në dijeni të sulmit të afërt.
Në konferencën e G7 në Kanada të dielën, Trump pretendoi se po punonte në prapaskenë për një marrëveshje, ndërsa diku tjetër Reuters raportoi se presidenti kishte vënë veton një plan izraelit në ditët e fundit për të vrarë udhëheqësin suprem të Iranit.
