Gripi i shpendëve përbën një kërcënim në rritje, me potencialin për t’u përshtatur me njerëzit dhe për të shkaktuar pandemi të ardhshme, sipas një raporti të ri nga Qendra Evropiane për Parandalimin dhe Kontrollin e Sëmundjeve (ECDC) dhe Autoriteti Evropian për Sigurinë e Ushqimit (EFSA).
“Zhvillimet globale kërkojnë që ne të qëndrojmë vigjilent dhe të sigurohemi që Evropa të jetë e përgatitur për t’iu përgjigjur kërcënimit të gripit të shpendëve”, tha Pamela Rendi-Wagner, Drejtore e ECDC.
Ajo shtoi se zbatimi i planeve të forta gatishmërie është thelbësor për të mbrojtur shëndetin publik në Evropë.
Bëhet e ditur se studimi identifikoi 34 mutacione kyçe në gripin e shpendëve që mund të rrisë gjasat e infektimit te njerëzit dhe që kërkon zbulim dhe përgjigje të shpejtë.
Këto mutacione mund të përmirësojnë përshtatjen me gjitarët, të lehtësojnë transmetimin nga gjitarët te gjitarët dhe të çojnë në infeksione të rastësishme njerëzore, duke ngritur shqetësime për potencialin e virusit për t’u përshtatur me njerëzit dhe për të shkaktuar një pandemi globale, paralajmëruan agjencitë.
“Në vitin 2024, gripi i shpendëve zgjeroi shtrirjen, duke infektuar specie të paprekura më parë”, tha Bernhard Url, ushtrues detyre i drejtorit ekzekutiv të EFSA.
Ndërsa ekspertët shëndetësorë janë gjithnjë e më të shqetësuar pasi rastet vazhdojnë të rriten midis shpendëve të egër në mbarë botën, veçanërisht në SHBA, ku një shpërthim midis shpendëve dhe lopëve qumështore ka rezultuar në 67 raste të konfirmuara në njerëz dhe një vdekje.
Virusi përgjegjës për këto raste është H5N1 dhe ndërsa është i përhapur në mesin e shpendëve dhe disa gjitarëve, është i pazakontë tek njerëzit dhe deri më tani nuk është raportuar asnjë transmetim nga njeriu te njeriu.
Pothuajse të gjitha rastet lidhen me ekspozimin e drejtpërdrejtë ose të tërthortë ndaj kafshëve të infektuara ose mjediseve të kontaminuara.
Ndryshe, që nga zbulimi i tij i parë në 1997, ky grup ka qenë përgjegjës për 954 raste ose zbulime njerëzore, me raste të raportuara në 24 vende.
Asnjë rast njerëzor nuk është zbuluar në Evropë, njoftoi një zëdhënës i Komisionit Evropian.
Megjithatë, situata që prek kafshët është më shqetësuese.
Midis shtatorit dhe dhjetorit 2024, 657 zbulime të gripit të shpendëve u raportuan në shpendët shtëpiak dhe të egër në 27 vende të Evropës.
Zbulimi i grupit të H5N1 midis kafshëve shtëpiake që jetojnë në ferma, si për shembull një shpërthim që preku macet në Poloni, rrit rrezikun e infeksioneve njerëzore.
Ky shpërthim ka prekur gjithashtu qentë në Kanada, Itali dhe Poloni, kafshë në Spanjë dhe Finlandë dhe është veçanërisht e përhapur midis bagëtive qumështore në SHBA.
Disa vende kanë marrë masa kombëtare për të trajtuar shpërthimet e tyre.
Në Spanjë, ministria e bujqësisë deklaroi rrezik të lartë për gripin e shpendëve dhe ndaloi mbajtjen e rosave dhe patave me specie të tjera shpendësh, si dhe mbajtjen e shpendëve në natyrë.
“Për sa i përket shëndetit të kafshëve, Komisioni mbështet autoritetet kombëtare me parandalimin, kontrollin dhe çrrënjosjen e sëmundjes te shpendët”, shtoi zëdhënësi i Komisionit.
Për t’u siguruar që shtetet anëtare mund të parandalojnë dhe t’i përgjigjen shpërthimit të mundshëm, Komisioni po siguron se janë vendosur kundërmasa mjekësore, me tre kontrata të përbashkëta prokurimi për blerjen e vaksinave të gripit pandemik tashmë të vendosura.
Raportohet se në qershor 2024, BE bleu 665,000 doza të vaksinës së gripit të shpendëve dhe mori një opsion për 40 milionë doza gjatë katër viteve të ardhshme.
Megjithatë, agjencitë evropiane paralajmërojnë se nëse futet vaksinimi kundër gripit zoonotik, ai duhet të jetë pjesë e një strategjie më gjithëpërfshirëse të menaxhimit të shpërthimit.
Për të zvogëluar rrezikun e përhapjes – ku virusi kalon te njerëzit – mbarështimi i bagëtive duhet të planifikohet me kujdes.
