As zgjerimi i BE-së dhe as marrëdhëniet me vendet e Ballkanit Perëndimor nuk ishin temat e fushatës së udhëhequr nga Friedrich Merz, lideri i Unionit Kristian Demokratik (CDU), i cili është gati të jetë kancelari i ardhshëm gjerman pasi partia e tij fitoi zgjedhjet e parakohshme në Gjermani.
Analistët që u intervistuan nga ‘‘European Western Balkans’‘ theksojnë se struktura e politikës së jashtme do të dihen me formimin e Qeverisë së re. Sipas tyre, Gjermania do të vazhdojë të mbështesë zgjerimin e BE-së, por nuk do të përpiqet ta përshpejtojë procesin.
CDU, së bashku me partnerin e saj tradicional, Unionin Kristian Social, fituan 28.6% të votave në zgjedhjet gjermane të 23 shkurtit. Në fjalën e tij në natën e zgjedhjeve, Merz theksoi se “prioriteti i tij absolut do të jetë forcimi i Evropës sa më shpejt që të jetë e mundur, në mënyrë që, hap pas hapi, të mund të arrijmë vërtetë pavarësinë nga SHBA”.
Merz ka ofruar tashmë të zhvillojë bisedime me udhëheqjen e Partisë Socialdemokrate të kancelarit në largim Olaf Scholz për të diskutuar bashkëpunimin e mundshëm. Përkundër faktit se socialdemokratët fituan vetëm 16.4% të votave, partia doli si një partner potencial i vogël në qeverinë e re.
Nga ana tjetër, Merz këmbënguli se nuk do të nisë asnjë bisedë me partinë e ekstremit të djathtë AfD, e cila doli e dyta në zgjedhje, duke marrë 20.8% të votave.
“Në afat të shkurtër, ndryshime të rëndësishme në qasjen e Berlinit ndaj zgjerimit nuk ka gjasa”
Duke folur për implikimet e rezultatit të zgjedhjeve gjermane për zgjerimin e BE-së, Adi Ćerimagić, analist i lartë në Iniciativën Evropiane për Stabilitet (ESI), thotë për EWB se Friedrich Merz tani përballet me detyrën e grumbullimit të koalicionit të ri qeverisës.
“Qëllimi i tij është që qeveria e re të fillojë punën deri në fund të prillit, pra para Pashkëve, me socialdemokratët si partnerin kryesor dhe më të mundshëm. Detajet për qëndrimin e koalicionit për zgjerimin do të dalin më herët gjatë negociatave dhe finalizimit të marrëveshjes së koalicionit”, shpjegon Adi Ćerimagić.
Sipas Ćerimagić, në afat të shkurtër, ndryshime të rëndësishme në qasjen e Berlinit ndaj zgjerimit dhe Ballkanit Perëndimor nuk ka gjasa.
“Nga njëra anë, hapat e ngadaltë në procesin e anëtarësimit – hapja dhe mbyllja e kapitujve dy deri në tre herë në vit, dhe iniciativat si Plani i ri i Rritjes, sigurojnë që BE-ja dhe Brukseli të ruajnë ndjenjën e të paturit politikë disi të përcaktuar qartë deri në fund të vitit 2027. Nikoqiri i ardhshëm i Procesin e Berlinit, Mbretëria e Bashkuar, tashmë është vendosur dhe kjo nismë pritet të vazhdojë sipas Merzit. Nuk sjell kosto të konsiderueshme financiare apo politike për Berlinin, por e lejon atë çdo vit të pretendojë suksese modeste dhe të vogla por më të mira se asnjëra politike dhe ekonomike”, nënvizon ai.
Ćerimagić vëren se, megjithëse të hapur ndaj zgjerimit dhe përshpejtimit të procesit, veçanërisht për Ballkanin Perëndimor, socialdemokratët nuk ia dolën të impononin një axhendë konkrete zgjerimi gjatë kohës që drejtonin qeverinë federale.
“Në qeverinë e re, ata do të jenë partneri i vogël i konservatorëve, të cilët në përgjithësi mbeten skeptikë për përshpejtimin e procesit apo vendosjen e një afati kohor përfundimtar, madje të përkohshëm, për raundin e ardhshëm të zgjerimit”, tha ai.
Ćerimagić sqaron se në fund të muajit të kaluar, gjatë fjalimit të tij të madh për Evropën dhe politikën e jashtme, ai i kërkoi Friedrich Merz-it qëndrimin e tij për zgjerimin dhe se përgjigja e Merzit ishte interesante.
“Ai deklaroi se nuk kishte ‘përgjigje përfundimtare’ ose ‘definitive’, por pohoi se ‘zgjerimi i BE-së do të marrë mjaft kohë’ dhe argumentoi se derisa të ndodhë, ‘ne duhet të kapërcejmë dallimin e rreptë midis të qenit plotësisht jashtë ose plotësisht brenda BE-së dhe të krijojmë një rrugë drejt anëtarësimit të plotë’. Në një përgjigje prej tre minutash, ai shpjegoi se është ‘disi i ndikuar nga strukturat EEA dhe EFTA që kishim dikur … dhe nga ajo që Schäuble dhe Lamers shkruanin dikur për qarqet koncentrike rreth BE-së’. Ai përmendi Zvicrën si shembull, me marrëveshjet e saj të Shengenit dhe asociimit, dhe sugjeroi që kjo qasje të shtrihet edhe në vende të tjera përtej shteteve të Ballkanit Perëndimor”, vëren Ćerimagić.
Bashkëbiseduesi ynë shton se “Merz-i përfundoi duke deklaruar se po kërkon vetëm mënyra për të integruar më thellë vendet evropiane dhe ato fqinje në strukturat dhe mekanizmat vendimmarrës të BE-së, duke theksuar se kjo nuk duhet të krijojë përshtypjen e anëtarësimit të klasit të dytë”, dhe se gjithashtu vuri në dukje se këtë çështje e kishte diskutuar në detaje me presidentin francez Emmanuel Macron.
“Megjithatë, nëse nuk ndodh diçka e madhe, nuk ka gjasa që BE-ja të ndjejë nevojën për të diskutuar pozicionin e saj strategjik për zgjerimin e BE-së përpara se të fillojnë diskutimet për kuadrin e ardhshëm financiar ose një lloj Plani të Rritjes 2. Se çfarë do të jetë më pas disponimi dhe pozicionet në Berlin, Paris dhe gjetkë, është e vështirë të parashikohet”, përfundon Adi Ćerimagić.
“Gjermania do të mbetet një mbështetëse pozitive e zgjerimit, por nuk do të jetë shtytëse”
Në mënyrë të ngjashme, Franz-Lothar Altmann , një akademik i pavarur gjerman dhe profesor i marrëdhënieve ndërkombëtare në Universitetin e Bukureshtit, thotë për Ballkanin Perëndimor Evropian se politika e jashtme dhe në veçanti zgjerimi i BE-së nuk kanë qenë çështje në fushatat zgjedhore, as të CDU/CSU dhe as të socialdemokratëve.
“Me shumë mundësi këta të dy do të bëjnë koalicion dhe më pas do të jetë interesante se kush do të marrë postin e ministrit të Jashtëm. Ballkani Perëndimor dhe zgjerimi nuk do të jenë në krye të listës prioritare, por gjithsesi do të duhet kohë, ndoshta deri në Pashkë, derisa të krijohet një qeveri e re dhe në negociatat drejt koalicionit do të diskutohen të gjitha çështjet, ndër ato me shumë gjasa edhe politika e zgjerimit”, nënvizon Franz-Lothar Altmann.
Sipas Altmann, “në parim, Gjermania nuk do të ndryshojë orientimin e saj pozitiv drejt zgjerimit të mëtejshëm, por partitë konservatore mund të jenë disi më të kujdesshme dhe vigjilente se si kandidatët janë të gatshëm të kryejnë reformat e nevojshme”.
“Ajo që do të jetë gjithashtu me interes është se si do të duket politika e jashtme e SHBA-së ndaj Ballkanit Perëndimor nën drejtimin e Richard Grenell (I Dërguari Presidencial për Misionet Speciale), i cili thuhet se është eminenca gri pas orientimit të politikës së jashtme të Zëvendës Presidentit Vance. Grenell është antigjerman dhe mund të kritikojë apo edhe të rrezikojë politikën e jashtme gjermane dhe të BE-së mbi baza parimore. Por për të përsëritur, Gjermania do të mbetet një mbështetëse pozitive e zgjerimit, por nuk do të jetë shtytëse!”, shprehet Altmann.
