Në muajt e fundit, vëmendja në rritje ndaj arsenalit taktik bërthamor të Rusisë ka ngritur shqetësime në të gjithë Aleancën Atlantike. Rusia, me rreth 2000 kokat e saj bërthamore taktike, i tejkalon forcat e NATO-s me gati dhjetë herë, të cilat mund të mbështeten në një arsenal modest prej 250 bombash B-61, ende duke u përmirësuar. Ky hendek nuk është vetëm numerik, por përfaqëson një thyerje strategjike që mund të ripërcaktojë konceptin e parandalimit bërthamor në shekullin e 21-të.
Doktrina Bërthamore Ruse: Një prag gjithnjë e më i ulët
Doktrina bërthamore e Rusisë ka pësuar një evolucion të rëndësishëm. Ndryshimet e fundit të paraqitura nga Kremlini kanë ulur pragun për përdorimin e armëve bërthamore, duke lejuar mundësinë e përdorimit të tyre si përgjigje jo vetëm ndaj sulmeve konvencionale, por edhe ndaj “kërcënimeve të perceptuara”. Kjo paqartësi strategjike rrit rrezikun e përshkallëzimit në kontekste të tensionuara, siç është ai aktual midis Rusisë dhe Ukrainës, dhe ngre pyetje në lidhje me kapacitetin e reagimit të NATO-s.
Një Arsenal i larmishëm dhe vdekjeprurës
Epërsia ruse nuk kufizohet në sasi, por shtrihet në shumëllojshmërinë e arsenalit të saj. Raketat e lundrimit, silurët bërthamorë, sistemet e mbrojtjes bregdetare dhe raketat balistike me rreze të shkurtër veprimi përbëjnë një grumbull aftësish sulmuese-mbrojtëse që e tejkalojnë uniformitetin e bombave të gravitetit B-61 të NATO-s. Ky çekuilibër teknik dhe taktik pasqyron një ndryshim thelbësor në të menduarit strategjik: Rusia ka investuar në një arsenal fleksibël, ndërsa NATO është fokusuar në sistemet strategjike bërthamore, duke neglizhuar aftësitë taktike.
Rreziku i përshkallëzimit në fushën e betejës
Armët bërthamore taktike, të dizajnuara për të goditur objektiva të kufizuara me shkatërrim relativisht të vogël, përbëjnë një rrezik unik. Pavarësisht fuqisë së tyre më të vogël në krahasim me armët strategjike, kapaciteti i tyre shkatërrues nuk është aspak i papërfillshëm. Një kokë taktike me rendiment prej 170 kilotonësh tejkalon shumë energjinë e çliruar nga bombat e hedhura në Hiroshima dhe Nagasaki në 1945. Kjo do të thotë se edhe përdorimi “i kufizuar” i fushëbetejës mund të ketë pasoja shkatërruese.
NATO: Midis sigurimit dhe cenueshmërisë
Reagimi i NATO-s ndaj këtij kërcënimi në rritje duket, të paktën tani për tani, i fragmentuar. Shtetet e Bashkuara po punojnë për modernizimin e B-61-ve të tyre me versionin B61-13, por procesi është i gjatë dhe nuk ofron një përgjigje të menjëhershme për hendekun aktual. Ndërkohë, disa vende anëtare, si Polonia, Mbretëria e Bashkuar dhe Franca, po shqyrtojnë marrjen e armëve bërthamore taktike jo amerikane për të forcuar mbrojtjen e tyre.
Një Strategji e Parandalimit në Rrezik
Problemi themelor qëndron në vetë strategjinë e parandalimit. Parandalimi klasik bërthamor bazohet në balancën e kërcënimit të shkatërrimit të ndërsjellë, por pabarazia në rritje në armët taktike po destabilizon këtë ekuilibër. Rusia mund të ndihet e guximshme për të përdorur armë bërthamore taktike, duke besuar se një përgjigje proporcionale nga NATO nuk ka gjasa ose joefektive.
Përfundime: Drejt një gare të re armësh?
Epërsia ruse në armët taktike bërthamore përfaqëson një sfidë të paprecedentë për NATO-n. Kombinimi i numrave, shumëllojshmërisë dhe një doktrine më agresive e bën peizazhin strategjik jashtëzakonisht të rrezikshëm. Aleanca do të duhet të përgjigjet me një strategji të qartë dhe të koordinuar, duke forcuar aftësitë e saj taktike bërthamore dhe duke investuar në sisteme të avancuara të mbrojtjes.
Parandalimi, siç e kemi njohur, mund të jetë në një pikë kthese. Në një botë ku pragu për përdorimin e armëve bërthamore po ulet, paqja bëhet një ekuilibër gjithnjë e më i pasigurt.
