Kur liderët evropianë të takohen të enjten, ata e bëjnë këtë duke e ditur se duhet të gjejnë një mënyrë për të mbajtur qëndrimin e tyre më të mirë mbi Rusinë – edhe pse amerikanët mund të jenë duke negociuar larg.
Samiti në Paris përfaqëson një moment të së vërtetës. Udhëheqësit do të përpiqen të bien dakord për një përgjigje kolektive ndaj sinjaleve që vijnë nga Uashingtoni se administrata e Donald Trump dëshiron të lehtësojë sanksionet ndaj Moskës si një nxitje për të ndaluar luftën ndaj Ukrainës. Ndërsa Shtetet e Bashkuara mund ta shohin atë një taktikë të dobishme, qeveritë evropiane besojnë se shumë lëshime nuk janë në dorën e Amerikës për t’i dhënë.
Të mërkurën, zyrtarët e SHBA dhe Kremlinit pretenduan se negociatorët në Arabinë Saudite – ku ata zhvilluan bisedime ballë për ballë – kishin hapur derën për lehtësimin e kufizimeve për aksesin në sistemin financiar ndërkombëtar, si dhe sigurimin për cisternat e naftës dhe gazit, si pjesë e një tregtie për një armëpushim në Detin e Zi.
Tani, Bashkimi Evropian po kërkon qartësi mbi atë që po ofrohet në bisedimet pas shpine, veçanërisht duke pasur parasysh vendimet mbi sanksionet ndaj shërbimit ndërkombëtar të pagesave, SËIFT, me bazë në Belgjikë dhe mbi flotën ruse në hije – anijet që Moska përdor për të anashkaluar sanksionet dhe për të ruajtur eksportet e naftës – qëndrojnë fort me kryeqytetet evropiane.
“Ne po flasim për sanksione thelbësore dhe të forta”, tha një diplomat i BE-së, duke shtuar se “nëse rusët duan që ata të hiqen, ata duhet të kenë një negociim me ne, jo vetëm me amerikanët.”
Qeveritë e kuptojnë gjithashtu se ka një rrjet të ngatërruar diplomacie në lojë ku mund të merret pak në vlerë dhe mund të ketë bllof të dyfishtë nga të gjitha anët. Përpjekja për ta zhbërë këtë është bërë gjithashtu një prioritet evropian.
Përveç zgjedhjes së drejtpërdrejtë nëse është më mirë të mbahen sanksionet apo jo, “ekziston gjithashtu një rrezik nëse BE-ja refuzon kërkesat e Putinit, si Trump ashtu edhe Putin do të shfrytëzonin mundësinë për të fajësuar BE-në për përpjekjet e dështuara të paqes të Trump”, tha Janis Kluge nga Instituti Gjerman për Çështjet Ndërkombëtare dhe Sigurisë. Nëse BE fillon të tërhiqet “ajo mund të shkaktojë gjithashtu përçarje brenda BE-së, që mund të jetë qëllimi kryesor i Putinit”.
Samiti në Paris është i fundit nga një seri takimesh që janë mbajtur në Paris dhe Londër javët e fundit, me presidentin francez Emmanuel Macron dhe kryeministrin e Mbretërisë së Bashkuar Keir Starmer që udhëheqin përpjekjet për t’i dhënë Ukrainës garanci sigurie.
Në samit pritet të marrin pjesë udhëheqës nga mbi 30 vende dhe organizata ndërkombëtare, duke përfshirë anëtarët e BE-së, si dhe Britaninë e Madhe dhe Turqinë. Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky zhvilloi bisedime me Macron të mërkurën në mbrëmje dhe do të qëndrojë në samit.
“Ka kaq shumë gjëra që po ndodhin prapa skenave, pika e parë është të kemi qartësi” për atë që Ukraina dhe SHBA ranë dakord, ku Zelensky mund të ndihmojë BE-në”, tha një diplomat evropian.
Komisioni Evropian mohoi të mërkurën pretendimet se qëndrimi i BE-së ndaj sanksioneve mund të ndryshojë si rezultat i bisedimeve SHBA-Rusi.
Ideja se Evropa do të heqë sanksionet përpara se Rusia të ndalojë sulmet “është krejtësisht absurde”, tha Miloš Vystrčil, kreu i Senatit çek.
Ndërsa çdo ndryshim i sanksioneve të BE-së – qoftë heqja e tyre apo rinovimi i tyre – duhet të miratohet nga të 27 anëtarët e bllokut, vendet afër kufirit rus nuk janë vetëm të kujdesshëm për heqjen e tyre, por ato po bëjnë presion për më shumë.
“Sanksionet janë vendimtare në kufizimin e aftësisë së Rusisë për të rindërtuar dhe nisur agresionin e ardhshëm kundër fqinjëve të saj”, tha ministrja e Jashtme Letoneze Baiba Braže. Vendi i saj do të shtyjë që sanskionet të “forcohen më tej”, në vend që të dobësohen, tha ajo, “për ta shtyrë Rusinë drejt një angazhimi të vërtetë në përpjekjet për paqe”.
Pas bisedimeve Rusi-SHBA të martën, Kremlini tha se SHBA-ja do të ndihmonte “të rivendoste aksesin për eksportet ruse të bujqësisë dhe plehrave në tregun botëror, të ulë koston e sigurimit detar dhe të zgjerojë aksesin në portet dhe sistemet e pagesave për të kryer transaksione të tilla”.
“Heqja e thjeshtë e sanksioneve nuk është e mundur nëse situata nuk korrigjohet totalisht, kjo do të thotë të heqësh dorë nga territoret e pushtuara, të ndalosh agresionin dhe të paguash për dëmet”, tha ambasadori i Estonisë në Francë Lembit Uibo.
Një zyrtar nga zyra e presidentit francez u tha gazetarëve të martën se sanksionet dhe asetet e ngrira nuk ishin në axhendën zyrtare të samitit të së enjtes. Megjithatë, ato ka të ngjarë të diskutohen në dritën e marrëveshjes së mundshme të Detit të Zi.
Sipas të njëjtit zyrtar, udhëheqësit do të diskutojnë mënyrat për ta bërë propozimin franko-britanik për të vendosur një “forcë sigurie” në Ukrainë “më operacionale dhe më konkrete” në rast të një armëpushimi.
Franca, Britania e Madhe dhe disa vende të tjera evropiane, kanë kërkuar të peshojnë bisedimet e armëpushimit midis SHBA-së dhe Rusisë, duke nxitur dislokimin e trupave evropiane në Ukrainë, me mbështetjen e forcave amerikane.
