Në Kosovë ekziston një rrugë që quhet Bulevardi Bill Clinton dhe ka të rinj që quhen Tonibler për nder të Tony Blairit.
Së shpejti, në një fshat ukrainas në vijën e parë të luftës, do të ketë një shesh Boris Johnson, raporton “The Times”.
“Ai u dha ukrainasve shpresë në momentin tonë më të errët”, tha Ihor Kuzmenko, nënkryetari i bashkisë së Tsyrkunyt. “Mendova se i kishte ikur mendja për Brexit. Por ai ka qenë një mbështetje e vërtetë për ne”.
Fshati në verilindje të Kharkivit ka kaluar dy vjet e gjysmë në kulmin e pushtimit të Putinit. Për më shumë se dy muaj në vitin 2022, fshati ishte i pushtuar, duke u pluhurosur nga granatimet e pandërprera nga ushtria ruse që tërhiqej.
Këtë verë, ky vend është sulmuar sërish nga bombat dhe zjarri i artilerisë në përpjekjen e fundit të Rusisë për të kapur Kharkivin. Rreth një e treta e të gjitha ndërtesave këtu janë në rrënoja dhe shumica e popullsisë prej 14,000 banorësh para pushtimit janë larguar.
Por ka rreth 2000 që kanë mbetur. Në mënyrë të qëndrueshme dhe me durim, ata kanë punuar për të rindërtuar fshatin e tyre, duke e përgatitur atë për një të ardhme në të cilën lufta nuk shkatërron më jetën e tyre. Në qendrën e Tsyrkunyt të ri do të jetë një shesh kushtuar ish-kryeministrit të Britanisë.
“Vendosëm ta kemi këtu pranë shkollës sepse duam të sigurohemi që brezi i ardhshëm të dijë se kush është ky njeri”, tha Kuzmenko.
Ndërsa Johnson është një figurë përçarëse në Britani, pasi mandati i tij tre-vjeçar prej kryeministri u shënua nga skandale të njëpasnjëshme, ai mbetet gjerësisht i popullarizuar në Ukrainë, ku njerëzit e kujtojnë atë si liderin e parë perëndimor që vizitoi vendin pas pushtimit, dhe prej të parëve që dërgoi armë anti-tank të gjeneratës së ardhshme që ndihmuan në pengimin e kolonave ruse.
Një vlerësim i ngjashëm u tregua nga kosovarët ndaj Clintonit dhe Blairit për udhëheqjen e ofensivës së bombardimeve të NATO-s në vitin 1999 që ndaloi spastrimin etnik të shqiptarëve të Kosovës nga trupat jugosllave. Disa rrugë anembanë kombit ballkanik u riemëruan pas çiftit; Tonibler ka kaluar në gjuhë si emër djali.
Ndërtimi i sheshit nuk ka filluar ende, por janë bërë vizatime arkitekturore dhe ka një plan që ai të përfshijë një flamur me nënshkrimin e tij. Vendimi u mor në fillim të vitit nga këshilli bashkiak, me mbështetjen e banorëve vendas, teksa po kërkonin figura frymëzuese.
Por nëse entuziazmi për Johnsonin ishte tashmë i lartë në Tsyrkuny, Boris-mania do të elektrizohej disa muaj më vonë kur ata morën një mesazh të personalizuar nga heroi i tyre.
Duke shpresuar se Johnsoni do të mund të donte të vizitonte vendin në nder të emrit të tij, Kuzmenko pyeti Ada Wordsworth, një punonjëse bamirësie britanike, organizata e së cilës Kharpp ka ndihmuar në rindërtimin e fshatit, nëse ajo mund t’i përcillte një ftesë atij disi.
Nëpërmjet një mësuesi të vjetër, Wordsworth arriti të kontaktojë dhe muajin e kaluar ish-kryeministri iu përgjigj me një video drejtuar drejtpërdrejt banorëve të Tsyrkunyt. Ai shprehu admirimin e tij për trimërinë e tyre dhe tha se “mezi pres të vij t’ju shoh sa më shpejt që të jetë e mundur”.
Videoja u shpërnda në grupin lokal në Facebook me shumë emocion. Dikur një fshat i jashtëzakonshëm që njihej pak a shumë – nëse jo vetëm – për shkak të fermës së tij të madhe të kërmijve, Tsyrkuny u vendos në hartë brenda natës, tha Ruslan Laptiy, i cili drejton klubin lokal të të rinjve. “Miqtë e mi që u larguan dhe shkuan në Kiev për të gjetur punë me pagesë të lartë, tani më thonë të gjithë se duan të kthehen në Tsyrkuny”, tha Laptiy, 26 vjeç. “Kjo na ka bërë shumë ‘cool’”.
Videoja ka ofruar një lehtësim nga vuajtjet që u janë shkaktuar njerëzve këtu gjatë dy viteve të fundit. Ka pak rrugë të mbetura të padëmtuara nga rënia e municioneve dhe vetëm dy javë më parë një raketë shkatërroi një ndërtesë të madhe zyrash në rrugën kryesore.
Pas zyrës së administratës lokale është një varrezë e tankeve ruse të djegura, një kujtim i faktit se vija e frontit është rreth dhjetë milje larg. Në një tank, rusët kishin shkruar fjalët “Për në Berlin” – megjithëse duke shkruar gabim emrin e kryeqytetit gjerman.
Pavarësisht nga shkatërrimi, vendasit mbeten të vendosur në vendosmërinë e tyre për të mos lejuar që fshati i tyre të shkatërrohet dhe të rrënohet. Po punohet për ndërtimin e një shkolle nëntokësore në mënyrë që fëmijët që ikën në maj gjatë ofensivës së fundit të Rusisë të mund të kthehen në vitin e ri akademik.
Shtëpitë e atyre që janë goditur po rindërtohen ngadalë me ndihmën e fondeve qeveritare dhe bamirësive ndërkombëtare.
Kur shtëpia e Yulia Kosenkos u shkatërrua, ajo u zhvendos me motrën e saj. Menjëherë pas kësaj, një predhë ra në kopshtin shtëpisë së motrës së saj, duke thyer të gjitha dritaret dhe duke dëmtuar çatinë dhe muret. Kosenko, 37-vjeçe, ka mbetur megjithatë dhe këtë vit ajo dhe motra e saj mundën të zëvendësonin dritaret duke përdorur paratë e qeverisë.
“Tsyrkuny është fshati ynë dhe Zoti e di që ne do të jetojmë në të”, tha ajo.
